Dược liệu Bồ Công Anh- Dược liệu Ninh Hiệp

Tên gọi khác: Diếp dại, Mũi mác, Rau mũi cày,…

Họ: Cúc (Asteraceae)

Tên khoa học: Lactuca indica L

       Bồ công anh là loại cây thân thảo, cao khoảng 1-3m. Thân mọc thẳng, nhẵn, không cành hoặc rất ít cành, có màu đốm tía. Lá mọc so le, có nhiều hình dạng, gần như không có cuống, chia thành nhiều thùy hay răng cưa to thô, lá phía trên ngắn hơn, nguyên chứ không chia thùy, mép có răng cưa thưa. Thân và lá cây chứa nhựa màu trắng đục như sữa, có vị đắng.

       Hoa mọc thành từng cụm, thường ở ngọn hoặc ở các kẽ lá và xếp thành chùy dài khoảng 20cm, phân nhiều nhánh. Bao hoa có hình trụ, mỗi đầu dao động từ 8 -10 hoa và có màu vàng tươi.

       Trên thế giới, Bồ công anh phân bố chủ yếu tại một số nước như: Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Philippin. Tại Việt Nam, cây mọc nhiều ở các tình miền Bắc nước ta như ở Tam Đảo, Sapa.

       Người ta thường thu hoạch Bồ công anh vào tháng 5 đến 7, lúc cây chưa ra hoa hoặc bắt đầu ra hoa, loại bỏ lá già, phơi hoặc sấy nhẹ đến khô.

       Bồ công anh sau khi thu hái, rửa sạch, có thể dùng tươi hoặc phơi khô để dùng dần. Rửa sạch lá, cắt đoạn 3-5cm, phơi khô để dùng. Hoặc cũng có thể dùng nấu cao: Rửa sạch, phơi khô, nấu thành cao đặc (1ml cao tương đương 10g dược liệu).

       Bồ công anh là cây thuốc quý có thể hỗ trợ đẩy lùi nhiều bệnh. Một số tác dụng trong điều trị bệnh của Bồ công anh như sau:

       Điều trị các bệnh về da: Các bệnh lý ngoài da do nhiễm nấm, nhiễm khuẩn có thể được điều trị bằng dược liệu Bồ công anh. Thân và lá bồ công anh chứa nhựa màu trắng sữa và có vị đắng, có tính kiềm cao và công dụng sát khuẩn, diệt côn trùng, nấm, … nên rất hữu hiệu trong điều trị các bệnh ngoài da như ghẻ eczema, ngứa do nấm, …

       Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường: Bồ công anh kích thích tuyến tụy sản xuất insulin, giúp loại bỏ lượng đường dư thừa ra khỏi cơ thể, loại bỏ đường bị tích tụ trong thận mà hầu hết các người bệnh đái tháo đường đều mắc.

       Giúp bảo vệ xương khớp: Bồ công anh chứa hàm lượng canxi lớn nên rất cần cho sự tăng trưởng, phát triển vững chắc của xương. Ngoài ra trong Bồ công anh chứa hàm lượng vitamin K lớn, có tác dụng cung cấp chất khoáng cho xương và chống đông máu hiệu quả, đồng thời vitamin K còn giúp xương chắc khỏe, chống lão hóa. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng Bồ công anh cung cấp 500% vitamin K cho cơ thể và 10% canxi cho xương.

       Chống oxy hóa: Trong Bồ công anh có chứa nhiều chất có khả năng chống oxy hóa rất tốt cho cơ thể. Các chất này hoạt động giúp chống phá hủy tế bào gốc của cơ thể. Theo kết quả nghiên cứu của đại học Windsor Canada vào năm 2011, rễ Bồ công anh có khả năng tiêu diệt nhiều tế bào ung thư do có thể chống lại sự phá hủy của tế bào gốc.

       Cung cấp nhiều chất xơ: Bồ công anh chứa nhiều chất xơ có lợi cho hệ tiêu hóa và sức khỏe đường ruột. Chất xơ dồi dào giúp quá trình vận chuyển thức ăn qua đường tiêu hóa dễ dàng hơn, tối ưu quá trình hoạt động. Ngoài ra chất xơ của Bồ công anh còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh béo phì, đau tim, phòng ngừa bệnh tim hay một số hội chứng kích thích sỏi thận.

       Thanh lọc gan: chức năng của gan đó là thanh lọc và giải độc máu. Bồ công anh giúp duy trì lượng mật, đồng thời cung cấp hàm lượng vitamin C phù hợp, có tác dụng giảm sưng đau, giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất tốt hơn.

       Lợi tiểu: Rễ cây Bồ công anh giúp lợi tiểu, thải độc gan. Ngoài ra, cây thuốc này còn giúp hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch, giảm ợ nóng, giảm axit uric, kích thích quá trình sản xuất nước tiểu, chống nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Sử dụng dược liệu này thường xuyên còn giúp ngăn nguy cơ mắc ung thư bàng quang.

       Tăng cường sức khỏe của đường tiết niệu: Do có tác dụng lợi tiểu nên Bồ công anh giúp tăng cường sức khỏe của đường tiết niệu, kích thích sự tăng trưởng của các vi khuẩn có lợi trong hệ tiết niệu và ức chế sự phát triển của các vi khuẩn có hại nhờ đặc tính tẩy bỏ của loại dược liệu này.

       Dược liệu Bồ công anh được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian chữa bệnh như sau:

       Bài thuốc trị tắc tia sữa, sưng vù: Sử dụng 20g lá Bồ công anh đem đun với nước uống hàng ngày, hoặc có thể sử dụng 30-40g lá Bồ công anh tươi rửa sạch và thêm ít muối, giã nát lấy nước uống, còn bã đem đắp lên vị trí vú bị sưng đau. Thông thường chỉ cần dùng bài thuốc 2 -3 lần là đã đem lại hiệu quả tốt.

       Bài thuốc trị ăn uống kém tiêu, hay bị mụn nhọt: Dùng 10 – 15g lá Bồ công anh khô với 600ml nước. Đem sắc dung dịch đến khi còn 200ml rồi uống. Uống liên tục trong vòng 3-5 ngày hoặc có thể kéo dài hơn.

       Bài thuốc trị mụn nhọt, rắn độc cắn: Sau khi hút hết độc tố và làm sạch vết thương, dùng lá Bồ công anh tươi giã nát, thêm chút muối rồi đắp lên vùng da có mụn nhọt hoặc vị trí bị rắn cắn, dùng gạc băng vết thương lại. Sử dụng bài thuốc mỗi ngày một lần/ngày, liên tục trong 1 tuần.

       Trị viêm túi mật, polyp túi mật: Sử dụng 30g lá Bồ công anh phơi khô pha với nước nóng dùng uống như trà mỗi ngày.

       Hỗ trợ người bị tiểu đường: Sử dụng 35g lá Bồ công anh phơi khô hãm với nước uống hàng ngày như trà.

       Khi sử dụng Bồ công anh cần lưu ý: Dược liệu Bồ công anh ở dạng khô cần được bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo và tránh độ ẩm, tránh ánh sáng trực tiếp; Trong thời gian sử dụng dược liệu trị bệnh, cần theo dõi phản ứng của cơ thể như viêm da tiếp xúc, mẫn cảm, … Trường hợp các triệu chứng này xuất hiện, cần ngưng sử dung và đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán chính xác.; Không sử dụng Bồ công anh điều trị bệnh ở các đối tượng như sau: Trẻ em, phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú, người mẫn cảm với các thành phần của thuốc, người mắc hội chứng ruột kích thích, tắc nghẽn ống mật hoặc tắc ruột.

Nguồn: Tổng hợp