Vị thuốc Liên Tâm - Dược liệu Ninh Hiệp

Giới thiệu

Liên tâm (hay còn gọi là Tâm sen, Tim sen) là phần mầm của cây sen được tách ra từ hạt. Tâm sen dài khoảng 1cm, rộng khoảng 0,1 cm, phần trên là chồi mầm màu lục sẫm, gồm 4 lá non gấp vào trong. Phần dưới là rễ và thân mầm hình trụ màu vàng nhạt, mặt cắt ngang có nhiều lỗ hổng (xem bằng kính lúp).

Phân bố

Cây sen ưa sống trong nước nên thường mọc hoang ở những nơi có nước. Cây phát triển mạnh ở các khu vực nhiệt đới, đặc biệt là các nước châu Á như: Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, Malaysia hay Ấn Độ,…

Ở nước ta, Sen được trồng nhiều trong các ao, hồ, đầm lầy để làm dược liệu, thực phẩm hay làm trà. Một số nhà còn trồng sen trong các chậu chứa đầy nước để làm cảnh vì hoa sen rất đẹp.

Thu hoạch – Sơ chế

Tâm sen được thu hoạch sau thời điểm ra hoa, thường là vào mùa hè. Những quả sen đã chín già sẽ được cắt về gỡ lấy hạt. Sau đó lột bỏ lớp vỏ bên ngoài hạt, tách làm đôi lấy phần mầm sen màu xanh bên trong.

Dược liệu được đem phơi nắng hoặc sấy nhẹ ở nhiệt độ từ 40 – 50 độ C cho đến khi khô.

Tính vị, quy kinh

Khổ, hàn. Quy vào các kinh tâm, thận.

Công năng, chủ trị

Thanh tâm, trừ nhiệt, chỉ huyết, sáp tinh. Chủ trị: Tâm phiền mất ngủ, di tinh, thổ huyết.

Tâm sen có vị đắng, tính hàn, có tác dụng trấn kinh, an thần, thanh tâm, giúp tinh thần thư thái, thoải mái để có được giấc ngủ ngon.

• Tác dụng thanh tâm: Dược liệu có tính hàn nên có lực giải nhiệt tạng tâm tương đối mạnh. Chủ trị các chứng bệnh do ôn nhiệt, tà nhiệt bị giữ lại ở lớp màng bên ngoài của tạng tâm. Các chứng bệnh này có biểu hiện như chóng mặt, nói lảm nhảm, sốt,… Có thể tăng công hiệu bằng cách kết hợp cùng Mạch môn hay Hắc sâm (Huyền sâm).
• Trấn kinh, an thần: Trị các chứng tim đập mạnh và nhanh, hồi hộp lo âu, phiền muộn dẫn đến mất ngủ, choáng váng đầu óc, hoa mắt. Dược liệu thường được kết hợp cùng các vị Trắc bách diệp, Sơn táo nhân để tăng công hiệu.
• Giúp dễ ngủ: Tâm sen thích hợp cho người bị mất ngủ có cơ địa thực nhiệt, với các triệu chứng như khô miệng, táo bón, chất lưỡi đỏ, bốc hỏa.

Theo nghiên cứu hiện đại, Tâm sen có công dụng:

• Hạ huyết áp, lợi tiểu nhờ chất Asparagine. Điều này có lợi cho bệnh nhân bị cao huyết áp, bí tiểu.
• Hoạt chất Alkaloid trong dược liệu giúp an thần, trấn tĩnh, cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Thử nghiệm lâm sàng cũng cho thấy dịch chiết từ Tâm sen thể hiện rõ tác dụng cường tim đối với động vật được thí nghiệm.

Một số bài thuốc có chứa Liên tâm:

1. Chữa cao huyết áp

Lấy 4g Liên tâm sao vàng, hãm với nước sôi uống thay trà trong ngày. Để tăng hiệu quả có thể kết hợp với Hòe hoa (sao vàng), Hạt muồng (sao vàng) sắc lấy nước đặc uống.

Dùng đều đặn hàng ngày có tác dụng điều hòa nhiệt độ cơ thể, giảm huyết áp bằng cách làm giãn mạch, giảm áp lực cho thành mạch khi máu đi qua.

2. Điều trị mất ngủ cho các trường hợp có biểu hiện nóng trong, tiểu tiện ít

Dùng 8g Liên tâm, 5g Cam thảo cho vào tán nhuyễn thành bột, pha với 200ml nước sôi. Để nguội rồi uống, uống hết trong ngày.

3. An thần, ngủ ngon

Dùng 5g Liên tâm (sao thơm), 20g Lá cây vông nem (sấy khô), 10g Táo nhân (sao đen), 10g Hoa nhài tươi. Trừ Hoa nhài, tất cả đem tán thành bột, trộn với nhau cho đều rồi đem hãm với 1 lit nước sôi. Chờ cho nước nguội bớt rồi tiếp tục thả Hoa nhài tươi vào. Uống làm nhiều lần trong ngày.

4. Điều trị khó ngủ, tâm phiền muộn không yên, căng thẳng, lo âu, hồi hộp

Cho Liên tâm 8g, 20g Thảo quyết minh (sao khô), 15g Tóc tiên vào ấm và đổ lượng nước sôi vừa đủ vào. Ủ trà khoảng 20 phút sau gạn uống dần. Trong thời gian sử dụng thuốc cần kiêng các chất kích thích như cà phê, nước chè đặc để đạt được hiệu quả tốt nhất.

5. Dưỡng tâm, an thần, chữa trị các chứng bệnh do huyết nhiệt gây ra

Dùng 5g Liên tâm kết hợp với 100g Gạo tẻ. Nấu gạo và Tâm sen thành cháo, cho thêm đường phèn. Dùng từ 2 – 3 lần trong ngày. Có thể dùng cho người bị táo bón mãn tính, người cao tuổi suy nhược cơ thể.

Lưu ý: Liên tâm có thành phần Akaloid giúp chữa mất ngủ nhưng có độc tính, nếu không sử dụng đúng cách có thể gây ngộ độc và dẫn đến nhiều hậu quả khác đối với sức khỏe.

Nguồn: Tổng hợp